Euro dla fiskusa

Rozmowa z Teresą Grandys, zastępcą naczelnika I Urzędu Skarbowego w Katowicach

Dziennik Zachodni: Czy osoby mieszkające w Polsce mają obowiązek ujawniać w zeznaniach podatkowych swoje dochody uzyskane np. z pracy za granicą?
TERESA GRANDYS: Jest to obowiązek każdego podatnika i o tym stanowi ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych. Otóż rezydenci Rzeczpospolitej Polskiej - mający miejsce zamieszkania w RP - podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów. Jest to tak zwany nieograniczony obowiązek podatkowy.

Dziennik Zachodni: Czy to oznacza, że taka osoba 2 razy płaci podatek, raz za granicą i drugi raz w Polsce ?
TG: Oczywiście nie. Sytuacje takie wykluczają umowy międzynarodowe o zapobieganiu podwójnemu opodatkowaniu, których stroną jest Polska i które mają pierwszeństwo nad ustawami krajowymi.

Dziennik Zachodni: Na czym polegają metody unikania podwójnego opodatkowania ?
TG: W polskim prawie podatkowym występują dwie metody unikania podwójnego opodatkowania tj. metoda wyłączenia oraz metoda odliczenia.

Dziennik Zachodni: Jakie są zasadnicze różnice pomiędzy tymi metodami ?
TG: Otóż podstawowy opis metody wyłączenia można sprowadzić do stwierdzenia, iż polega ona na tym, że państwo rezydencji podatnika (tj. państwo, w którym podatnik podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu) wyłącz dochód uzyskany za granicą z podstawy opodatkowania czyli zwalnia ten dochód od opodatkowania. Metoda ta odnosi się zatem do dochodu. Jednakże dochód uzyskany za granicą jest brany do ustalenia stopy procentowej, którą z kolei stosuje się do dochodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym, czyli do "dochodu krajowego".

Dziennik Zachodni: Czy to oznacza, że druga metoda odnosi się do podatku?
TG: Tak. Otóż metoda odliczenia polega na tym, że podatnik może odliczyć od podatku należnego podatek zapłacony za granicą. Jest ona stosowana wówczas, gdy dochód uzyskany za granicą podlega opodatkowaniu zarówno w państwie źródła, jak i rezydencji. Co do szczegółów stosowania zarówno jednej jak i drugiej metody tj. obliczania stopy procentowej czy też odliczania zapłaconego podatku, odsyłam do przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dziennik Zachodni: Skąd osoba, który uzyskała dochody z zagranicy ma wiedzieć, którą metodę ma zastosować?
TG: O zastosowaniu właściwej metody można wyczytać z konkretnej umowy zawartej między RP i danym krajem. Zatem każde rozliczenie dochodu w Polsce, w przypadku uzyskiwania również dochodu w innym państwie, należy rozpocząć od lektury takiej umowy.

Dziennik Zachodni: A co ma zrobić osoba, jaką metodę zastosować, gdy uzyskała dochody z kraju, z którym Polska nie zawarła umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania ?
TG: W takiej sytuacji, kiedy brak umowy i brak w prawie wewnętrznym przepisu ustanawiającego zwolnienie (zmiana w tym zakresie od 1 stycznia 2004 roku w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych), obowiązuje zasada opodatkowania całego tj. krajowego i zagranicznego dochodu, a to z kolei nakazuje zastosowanie jedynie metody odliczenia.

Dziennik Zachodni: Czy możemy podać przykładowe umowy, z których wynikają metody wyłączenia i odliczenia ?
TG: Ta pierwsza dotyczy uzyskanych dochodów m.in. w Niemczech, Francji, Belgii, Włoszech, Czechach, Kanadzie bądź Japonii. Ta druga obowiązuje w odniesieniu do dochodów uzyskanych np. w Stanach Zjednoczonych, Szwecji, Wielkiej Brytanii, czy też Rosji.

Dziennik Zachodni: Czy pracownicy urzędów skarbowych zauważają wzrost liczby osób rozliczających zarówno dochody uzyskane w kraju jak i za granicą ?
TG: Znaczny wzrost liczby takich podatników będzie widoczny prawdopodobnie po otwarciu granic dla polskich pracowników przez wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej. Pewien wzrost dał się zauważyć już od maja 2004 roku czyli od momentu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. W każdym razie na przykładzie I Urzędu Skarbowego w Katowicach mogę powiedzieć, że już za 2003 rok w stosunku do 2002 roku
liczba podatników, którzy w swoich zeznaniach wykazali także dochody uzyskane za granicą wzrosła o 37 procent. Bezwzględna liczba takich podatników z terenu działania naszego urzędu skarbowego obejmującego swym zasięgiem połowę Katowic wyniosła 208 za 2003 rok.

Dziennik Zachodni: Czy zdarzają się przypadki stwierdzenia przez pracowników urzędu skarbowego, że podatnicy nie rozliczyli w swoich zeznaniach dochodów uzyskanych za granicą ?
TG: Tak, takie przypadki stwierdzamy każdego roku. W stosunku do takich podatników - zgodnie z procedurą zawartą w Ordynacji Podatkowej - wszczynamy postępowanie podatkowe, efektem którego jest decyzja uwzględniająca dochody ze wszystkich źródeł i najczęściej dodatkowy podatek do zapłaty.

Dziennik Zachodni: Czy osoby uzyskujące dochody za granicą obowiązuje inny tryb rozliczania, składania zeznań ?
TG: Wszyscy zobowiązani do rozliczenia się z zagranicznych dochodów, bez względu na sposób tego rozliczenia, czynią to na druku PIT-36.

Dziennik Zachodni: Rozliczanie dochodów uzyskanych za granicą z pewnością jest dla wielu osób czynnością skomplikowaną. Jak nie popełnić błędu. Czy można zwrócić się o informację do urzędu skarbowego?
TG: Oczywiście. Każdy, kto ma problem, czy też wątpliwości dotyczące rozliczenia się z dochodów zagranicznych, może zwrócić się na piśmie do urzędu skarbowego o oficjalną interpretację powołując się na artykuł 14 Ordynacji Podatkowej. Dla własnego spokoju warto zaczerpnąć takiej informacji jak najwcześniej, np. przed wyjazdem za granicę, czy też od razu po powrocie do kraju.