Zamek w Olsztynie

Z rąk do rąk

Podczas ostatniej wojny polsko-krzyżackiej, w styczniu 1520 roku administrator kapitulny Kopernik skutecznie dowodził obroną olsztyńskiej twierdzy. A miał ten zamek - położony na wysokim cyplu nad Łyną - przez dwa wieki do czynienie z Krzyżakami. Po klęsce rycerzy zakonnych pod Grunwaldem zajął warownię na krótko książę mazowiecki Janusz I. W 1414 r. trafiła w polskie ręce bez walki, w czasie tzw. wojny głodowej. Na miesiąc. Krzyżacy wrócili silniejsi i odbili Olsztyn. Zdobyli go jeszcze w 1455 r. - rękami najemnego dowódcy wojsk zaciężnych, rycerza Jerzego von Schliebena. Jedenaście lat później, na mocy pokoju toruńskiego Olsztyn wraz z całą Warmią został przyłączony do Polski. Po ostatniej wojnie polsko-krzyżackiej, toczonej w latach 1519-1521, na dobre skończyła się epoka twierdzy – nastały czasy rezydencji. Niemal bezbronnej w obliczu potopu szwedzkiego.

Rezydencja, urząd i muzeum

XVI-wieczny rodowód mają podziwiane dziś w salach ekspozycyjnych gwiaździste i kryształowe sklepienia. Barkowy pałac stanął tu na miejscu muru kurtynowego w połowie XVIII stulecia. Nieco później pojawił się most łączący zamek z miastem. W zaborze pruskim, po sekularyzacji majątku biskupa i kapituły, na zamkowych włościach gospodarzem był Urząd Kontroli Majątków Państwowych, a w 1779 r. w skrzydło mieszkalne zajęła gmina ewangelicka. Przed I wojną światową miał tu swoją siedzibę prezydent rejencji wschodniopruskiej. Lata międzywojenne przyniosły odbudowę strawionego sto lat wcześniej przez pożar hełmu na wieży.

Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie – dzisiejszy gospodarz zamku - powstało w 1945 roku.

Zwiedzamy

ekspozycje Muzeum Warmii i Mazur we wnętrzach z oryginalnymi stropami (sklepienia gwiaździste i kryształowe) - pamiątki przeszłości regionu z zakresu archeologii, historii i numizmatyki, sztuki dawnej i współczesnej, rzemiosła artystycznego, piśmiennictwa, kultury ludowej; kolekcje rzeźby gotyckiej, malarstwa religijnego Warmii, portretu holenderskiego, wyrobów konwisarskich i ludwisarskich, grafiki współczesnej.

tablica astronomiczna wykreślona przez Mikołaja Kopernika (na ścianie krużganka, nad wejściem do komnaty astronoma)

zamkowa wieża z widokiem na Olsztyn, na dziedzińcu - kamienny posąg baby pruskiej (wbrew nazwie, postać mężczyzny trzymającego róg).

Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie, ul. Zamkowa 2, tel. 89 527 95 96. Czynne codziennie oprócz poniedziałków. Od 1 czerwca do 30 września - w godz. 9.00-17.00 (w środy do 19.00), od 1 października do 30 maja - w godz. 10.00-16.00. Bezpłatne wejście na dziedziniec: codziennie oprócz środy - w godz. 17.00–19.00, w poniedziałki - w godz. 8.00–19.00. Bilety: normalny – 7 PLN, ulgowy – 5 PLN, dziedziniec i wieża – 3 PLN; bilet łączony (zamek, Muzeum Przyrody, Dom "Gazety Olsztyńskiej") – 12 PLN, 8 PLN ulgowy.