Unijne mechanizmy wyrównywania szans

Unia Europejska uważa równość kobiet i mężczyzn za podstawowe ludzkie prawo, wprowadzając potrzebne dyrektywy już od 50 lat. W unijnych działaniach charakterystyczne jest umieszczanie takiego prawa w silnym kontekście społeczno-gospodarczym, dzięki czemu poza prawodawstwem Unia Europejska prowadzi intensywną kampanię informacyjną, nakreślając problem nierówności płci
i jego konsekwencje. Unijne mechanizmy wyrównujące szanse kobiet i mężczyzn są wielowątkowe
i obejmują prawodawstwo z uwzględnieniem orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, umieszczenie problematyki nierówności płci w kontekście społecznym oraz inicjatywy mające ułatwić kobietom awans zawodowy i społeczny – mówi dr Elwira Gross-Gołacka, Dyrektor Departamentu Analiz Ekonomicznych i Prognoz w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej.

Instytucje w walce o równe traktowanie kobiet i mężczyzn
Istnieje szereg instytucji i strategii mających monitorować proces wyrównywania szans kobiet
i mężczyzn, odpowiadających za szerzenie wiedzy z tego zakresu, a także odpowiedzialnych za określone inicjatywy ustawodawcze. Do najważniejszych należą: Europejski Instytut ds. Równości Kobiet i Mężczyzn, którego głównym zadaniem jest informowanie i uwrażliwianie społeczeństwa na kwestie nierównego traktowania, Komitet Doradczy ds. Równości Szans Kobiet i Mężczyzn – organ,
w którego skład wchodzą przedstawiciele państw członkowskich, partnerzy społeczni oraz organizacje pozarządowe. Głównym zadaniem Komitetu jest wspieranie Komisji Europejskiej w zakresie przygotowywania strategii promujących wyrównywanie szans oraz wspomaganie wymiany doświadczeń i dobrych praktyk pomiędzy państwami członkowskimi. Mniej formalne wsparcie niesie także działająca od 2008 roku przy Komisji Europejskiej sieć kobiet zajmujących stanowiska decyzyjne w polityce i gospodarce. Jej założenie to wymiana doświadczeń i sprawdzonych strategii na rzecz wyrównywania szans kobiet i mężczyzn na poziomie struktur unijnych.

Od 2010 do 2015 jest wdrażana unijna strategia w zakresie równego traktowania kobiet
i mężczyzn, która działa w duchu „podwójnego podejścia”, czyli uwzględnia problematykę równego traktowania kobiet i mężczyzn we wszystkich przepisach i działaniach unijnych. Elementy polityki równości są także w gestii Europejskiego Funduszu Społecznego. Natomiast od roku 2007 (do 2013) funkcjonuje program finansowy PROGRESS mający wspierać wdrażanie zasad równego traktowania kobiet i mężczyzn we wszystkich obszarach polityki Unii Europejskiej.
Komisja Europejska współpracuje z państwami członkowskimi, Parlamentem Europejskim
i europejskimi partnerami społecznymi w celu rozwiązania problemu różnicy w wynagrodzeniu dla kobiet i mężczyzn, podkreślając, że ma to swoje uzasadnienie biznesowe i poważnie zwiększa rentowność gospodarki. Działania unijne skierowane są głównie na zwiększanie wiedzy
o problemie, ponieważ duża jest niejednorodność wśród państw członkowskich w obszarze równości płci.
Kraje unijne w walce o równe traktowanie kobiet i mężczyzn na rynku pracy
Źródłem dobrych praktyk w obszarze wyrównywania szans kobiet i mężczyzn mogą być takie kraje, jak Holandia, Dania czy Niemcy. W tych krajach wprowadzono rozwiązania całościowe, oparte na promowaniu elastycznych form zatrudnienia i elastycznego czasu pracy, z których korzystają głównie kobiety. Holandia w sposób niezwykle czytelny uregulowała maksymalne normy czasu pracy, dopuszczając przy tym odstępstwa od nich i przekazując szereg uprawnień partnerom społecznym . Wprowadzanie wszelkich przepisów poprzedzane było badaniami ewentualnych ich skutków. Miała także miejsce kompleksowa i aktywna promocja elastycznych form zatrudnienia poprzez ich dofinansowanie i prowadzenie kampanii informacyjnych. Otwarcie zakazano dyskryminacji osób zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy, wprowadzając do ustaw odpowiednie zapisy o płacy minimalnej, urlopach oraz radach zakładowych. Uelastycznienie czasu pracy jest jednym z elementów walki z nierównością płci i bezrobociem strukturalnym także w Niemczech i Danii. Takie rozwiązania, wzmocnione o możliwie najlepszy dostęp do placówek opiekuńczych dla dzieci sprawia, że zatrudnienie wynosi w Danii, Holandii
i Niemczech odpowiednio 78%, 75,6% i 82% dla mężczyzn oraz 73%, 71,5% i 66% dla kobiet
i stanowi jedno z najbardziej zrównoważonych wśród krajów Unii Europejskiej (dane Eurostatu za 2009).

Z kolei Szwecja położyła nacisk na mocno rozbudowany system świadczeń socjalnych oraz intensywną kampanię informacyjną. Efektem jest wyraźna zmiana nastawienia do rodziny
i kariery wśród młodych Szwedów, co widać wyraźnie w wynikach badań przeprowadzonych przez Menpower Sweden, według których aż 62% mężczyzn zdeklarowało, że byliby skłonni zawiesić pracę i wesprzeć partnerkę w realizacji jej zawodowych ambicji. Te same ankiety pokazują,
że największa zmiana następuje wśród młodych ludzi. Zarówno kobiety jak i mężczyźni są gotowi podjąć pracę w celu podniesienia statusu materialnego i niemal w takim samym stopniu są zdecydowani dodatkowo kształcić się w wolnym czasie, by zwiększać swoje szanse na rynku pracy.
Większość krajów Unii Europejskiej podąża szlakiem wytyczonym przez unijne organy ds. wyrównywania szans. Ogromny nacisk kładzie się w nich na podkreślanie kluczowego znaczenia równouprawnienia dla zapewnienia obsady stanowisk przez osoby o wysokich kwalifikacjach.

Źródło: Informacja prasowa