Recenzje książek. Przejrzeliśmy najciekawsze premiery. Zobaczcie, co warto przeczytać

"Człowiek. Biografia" Robin Dunbar: Co odróżnia nas od małp?

W marcu ubiegłego roku naukowcy ogłosili, że odkopali najstarsze na Ziemi szczątki człowieka, liczące 2,8 mln lat. Znaleziono je w Etiopii, niedaleko osady, w której żyła Lucy, najstarszy znany do dziś australopitek. Badania kości, fragmentów żuchwy, dostarczają coraz to nowych dowodów, pozwalających na opisanie ewolucji gatunku ludzkiego. Bo choć powiększenie mózgu i zmiana postawy na stojącą były niewątpliwie istotne w przejściu od małp do ludzi, to nie wystarczyły. Robin Dunbar, brytyjski antropolog i psycholog ewolucyjny, opisuje zależności między anatomią, fizjologią, ekologią a kształtowaniem się społeczeństwa i kultury. Z jego książki czytelnik dowie się, że to właśnie ten ostatni czynnik był „kropką nad i” w ciągu 6 mln lat ewolucji człowieka.  Zaskakujące jest jednak to, jak wiele naszych współczesnych zachowań i elementów stylu życia ma związek z życiem naszych przodków. Na przykład, liczba znajomych w mediach społecznościowych i przyjaciół w świecie realnym jest podobna do liczebności pierwotnych stad i plemion. Okazuje się też, że swój udział w ewolucji miały także gotowanie posiłków i… śmiech. Jak to się stało, że Homo ergaster jako pierwszy wybrał się z Afryki do Eurazji? Gdzie znaleziono szczątki prawdziwego hobbita? I wreszcie, dlaczego neandertalczycy zniknęli w tajemniczych okolicznościach? To kolejne pytania, na które odpowiada Dunbar. Z jego książki dowiemy się też, kiedy na drodze do Homo sapiens sapiens pojawiły się alkohol, religia, rodzina, seks będący czymś więcej niż wyłącznie prokreacją, a nawet instytucja babci. Ta książka to coś więcej niż wywód na temat drogi od małpy do człowieka współczesnego. To historia gatunku ludzkiego. Odpowiada na pytanie, dlaczego, mimo genetycznego pokrewieństwa, różnimy się od naszych biologicznych przodków. Z drugiej strony, po jej lekturze, można dojść do wniosku, że — wbrew pozorom — nie różnimy się aż tak bardzo, a ewolucja nie powiedziała jeszcze ostatniego słowa. Robin Dunbar jest brytyjskim antropologiem i profesorem psychologii ewolucyjnej Uniwersytetu w Oxfordzie. Napisał między innymi „Kłopoty z nauką”, „Pchły, plotki i ewolucja języka” i „Ilu przyjaciół potrzebuje człowiek?”. Słynie też z teorii dotyczącej maksymalnej ilości stabilnych relacji międzyludzkich jednej osoby, czyli tzw. liczby Dunbara. „Człowiek. Biografia” Robin Dunbar, Copernicus Center Press, Kraków 2015, cena okładkowa: 59,90 zł