Zamek biskupi w Lidzbarku Warmińskim

Sto lat przed rozpoczęciem budowy lidzbarskiego zamku Krzyżacy wyparli stąd Prusów, założycieli grodu Lecbarg. Poganie nie pozostawali dłużni rycerzom zakonnym, kilkakrotnie najeżdżając wówczas jeszcze drewniane grodzisko. Czasy murowanego zamku nastały po przeniesieniu z Ornety do Lidzbarka siedziby biskupiej. Władzę świecką i duchowną, jaką sprawowali na Warmii od połowy XIII wieku biskupi, miała utrwalać murowana, obronna budowla. Powstawała od 1350 do 1401 r., pod rządami czterech kolejno zasiadających na biskupim tronie nadzorców.

Obrona

Pierwszymi obrońcami czteroskrzydłowego zamku byli w 1454 r. mieszczanie, siłą usuwając stąd Franciszka Kuhschmulza, biskupa sprzyjającego Krzyżakom. Kilka wieków później ich protest powstrzymał zapędy władz pruskich, które przymierzały się do rozbiórki zamkowych murów. W 1520 r. bezskutecznie oblegali warownię rycerze zakonni. Najbardziej ucierpiała od szwedzkich armat – w 1626 i 1703 r. Ostatnim polskim biskupem na lidzbarskim zamku był „książę poetów polskich” Ignacy Krasicki. Kres świetności rezydencji biskupiej przyniósł w 1772 r. zabór pruski.

Działo się

Od końca XVI coraz bardziej przypominał dwór książęcy, rozbudowywany o wnętrza pałacowe. Pod zaborami były tu koszary, lazaret, a także piekarnia. W latach 1857-1859 zamek przebudowany został na sierociniec i szpital zakonny. Wraz z rozpoczęciem pierwszych kompleksowych prac konserwatorskich, w 1927 r. powstało tu Muzeum Zamkowe. Po wojnie działalność kulturalną zamku zainicjowało Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne „Pojezierze”. Powołało ono w roku 1961 Muzeum Warmińskie, które od 1 stycznia 1963 roku jest oddziałem Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie.

Zwiedzamy

Wielki Refektarz z herbami biskupów warmińskich i najstarszymi na zamku polichromiami

kaplica z gwiaździstym sklepieniem i odrestaurowanym w 2010 r. ołtarzem głównym;

krużganki wokół dziedzińca, sklepione krzyżowo-żebrowo, z malowidłami ściennymi (na ścianie zachodniej dwie sceny Sądu Ostatecznego) i gotyckimi portalami prowadzącymi do Sali Sądowej oraz do Letniej Jadalni;

zegar słoneczny z 1746 roku na ścianie północnej, powyżej dachu krużganka;

sala na słupach – ze sklepieniem krzyżowo-żebrowym wspartym na granitowych słupach;

sala audiencyjna, biblioteka - nakryta wielogwiaździstym sklepieniem, wspartym na ośmiu wspornikach;

piwnice - dolna kondygnacja w skrzydle wschodnim (dawne więzienie) i południowym, gdzie przechowywano piwo, oraz górna kondygnacja piwnicy w skrzydle południowym;

zbrojownia - w przyziemiu wschodniej części skrzydła południowego; od 1767 r. magazyn na węgiel drzewny i beczki, w latach 1859–1932 – jadalnia;

siedem XVIII-wiecznych luf armatnich fundacji bpa Stanisława Grabowskiego, oznaczonych jego herbem.

Muzeum Warmińskie w Lidzbarku Warmińskim, Plac Zamkowy 1, tel. 89 767 21 11. Czynne codziennie oprócz poniedziałków, od 1 września do 19 maja - od 9.00 do 16.00 (wchodzimy do godz. 15.15), od 20 maja do 31 sierpnia - od 9.00 do 17.00 (wchodzimy do godz. 16.15). Dni bezpłatne w lutym: wtorki. Bilety: normalny - 8 PLN, ulgowy - 6 PLN; dziedziniec i piwnice zamkowe - 3 PLN.