Ocenianie w szkołach skontrolowane przez NIK. Wyniki nie napawają optymizmem

Najwyższa Izba Kontroli sprawdziła dziesięć szkół w woj. świętokrzyskim. Nie jest to więc grupa na tyle liczna, by można mówić o dużej skali tego zjawiska. Okazuje się jednak, że NIK wykrył sporo nieprawidłowości. W dziewięciu na dziesięć szkół nie określono, jakie warunki trzeba spełnić, by z przedmiotu dostać ocenę roczną wyższą od przewidywanej. Ponadto w przypadku chęci otrzymania stopnia celującego należało wykazać się wiedzą wykraczającą poza program nauczania, a z ustawy o systemie oświaty wynika, że do uzyskania takiej oceny wystarczy pełne opanowanie treści ujętych w programie.

Nieprawidłowości zaobserwowano także w przypadku ocen z zachowania. Wskazano, że premiowano uczniów na przykład za przynoszenie do szkoły papieru do kserokopiarki czy karmy dla zwierząt, a obniżano im ocenę z zachowania za wygląd – na przykład farbowanie włosów, malowanie paznokci czy robienie makijażu.

– W dwóch szkołach tylko uczniom, którzy na zajęciach nie sprawiali kłopotów wychowawczych, przyznawano prawo do poprawienia stopnia z pracy pisemnej, mimo że zgodnie z ustawą o systemie oświaty, ocenianie osiągnięć edukacyjnych uczniów nie powinno być powiązane z ich zachowaniem – przekazano w komunikacie NIK.

Zwrócono uwagę także na to, że w ośmiu na dziesięć szkół wzorowe zachowanie wystawiono uczniom, którzy mieli ponad 100 godzin nieusprawiedliwionych nieobecności lub naganę wychowawcy klasy.

Wskazano również, że praca uczniów była monitorowana niesystematycznie (np. kilka ocen wystawionych przed zakończeniem semestru). Kolejną nieprawidłowością okazało się rezygnowanie z wystawiania ocen za niektóre rodzaje aktywności – chętniej stawiano stopnie za prace pisemne, dużo rzadziej za odpowiedzi ustne. W jednej ze szkół w ogóle zrezygnowano z tej drugiej formy sprawdzania wiedzy uczniów.

– Zdaniem NIK przyczynami stwierdzonych nieprawidłowości były niewłaściwie określone wewnątrzszkolne zasady oceniania osiągnięć edukacyjnych i zachowania uczniów, nieprzestrzeganie przez nauczycieli tych zasad albo niejednolita ich interpretacja. Trzeba jednak dodać, że w wyniku przeprowadzonej kontroli rady pedagogiczne większości poddanych jej placówek rozpoczęły prace nad modyfikacją wewnętrznych zasad oceniania – czytamy w komunikacie.

Nauczyciele niechętnie stawiali oceny za brak pracy domowej. W czterech szkołach przyjęto, że nierozwiązanie zadania w domu powinno zostać odnotowane, w innej placówce wpisywano za to tzw. punkty karne. Pomimo wewnątrzszkolnych ustaleń niektórzy nauczyciele za brak pracy domowej stawiali ocenę.

Wśród nich znalazł się prawdziwy rekordzista – matematyk, uczący w szkole w Starachowicach postawił pięciu uczniom z analizowanych klas od 7 do 21 ocen niedostatecznych, a w kolejnym roku od 8 do 13 takich ocen. Wszystkie związane były z nierozwiązaniem zadania domowego.

Pełen raport zatytułowany „NIK ocenia ocenianie w świętokrzyskich szkołach” dostępny jest na stronie Najwyższej Izby Kontroli.