Relacje między światem realnym a fantastycznym. „Dziady część II” Adama Mickiewicza. Odpowiedź do pytania jawnego na maturę 2024

Wstęp: Motywy fantastyczne były często wykorzystywane w literaturze okresu romantyzmu. To czas, w którym świat poznawano za pomocą intuicji i uczuć, niekoniecznie poprzez rozum. Zjawiska nadprzyrodzone są jedną z cech charakterystycznych romantyzmu.

Teza: Świat fantastyczny może mieć wpływ na postępowanie ludzi w świecie realnym.

Odwołanie do „Dziadów cz. II” Adama Mickiewicza: Elementy fantastyczne w „Dziadach cz. II” tworzą specyficznego nastroju i atmosfery w utworze. Przejścia między światem realnym a fantastycznym dodają dziełu tajemniczości, dramatyzmu i niepewności, co intensyfikuje wrażenia czytelnika i zacieśnia więź emocjonalną z tekstem. Druga część „Dziadów” opowiada o obrzędzie dziadów odbywających się w jesienną noc w kaplicy. Zebrani wieśniacy przywołują duchy, które potrzebują pomocy, by dostać się do nieba. Próbowali ulżyć tym duszom, które z jakiegoś powodu nie mogły zaznać spokoju, np. potrzebowały modlitwy, jedzenia, czy innej pomocy. Zgromadzeni ludzie dowiadują o powodach, które bywają przyczyną niemożności zaznania szczęścia po śmierci. Tak poznają historię pastereczki Zosi, która odrzucała zaloty wszystkich chłopców za życia i po śmierci nie mogła trafić do nieba, ponieważ nigdy tak naprawdę nie przejmowała się uczuciami innych. Dowiadujemy się również, że Rózia i Józio, którzy nie zaznali ani razu goryczy w życiu, nie mogą trafić do nieba.

Bohaterowie realnego świata dostają od zmarłych wskazówkę dotyczącą tego, jak powinni żyć, by móc zaznać wiecznego szczęścia. To przestroga i pouczenie, które dostają od postaci fantastycznych. Świat realistyczny miesza się ze światem fantastycznym i pomaga sobie wzajemnie, oddziałuje na siebie.

Kontekst literacki: Świetnym przykładem wpływu świata fantastycznego na świat realny jest dramat „Balladyna” Juliusza Słowackiego. Dzięki czarodziejskim zabiegom Skierki, królewicz Kirkor natychmiast zakochał się w Alinie i Balladynie. Koniec Balladyny jest również silnie związany ze światem fantastycznym, kiedy to królowa szuka winnego siostrobójstwa i wydaje wyrok na samą siebie, sądząc, że nie dosięgnie jej kara. Los ma dla niej jednak inne plany - kobieta umiera rażona piorunem. Ta scena nie pozostawia złudzeń - to nie był przypadek, a celowe działanie niebios. W całym dramacie nieustannie czuje się atmosferę napięcia, niepokoju, wiemy, że wydarzy się coś złego. W tym utworze świat fantastyczny ma bezpośredni wpływ na świat realny, zmienia bieg wydarzeń i oddziałuje na decyzje bohaterów.

Podsumowanie: Istnieje związek między światem realnym, a fantastycznym. Widać to szczególnie w epoce romantyzmu, w którym autorzy starali się kierować intuicją, a nie wiedzą. Świat fantastyczny ma wpływ na świat realny i może zmieniać bieg wydarzeń.

Inne przykładowe konteksty:

• „Wesele” Stanisław Wyspiański;
• „Makbet” William Szekspir;
• „Opowieść wigilijna” Charles Dickens;